تعیین شاخص های دمایی موثر بر رشد و نمو کرم ساقه خوار ذرت، sesamia cretica led. (lep.: noctuidae) در منطقه ی شهرری

تعیین آستانه های دمایی رشد و نمو و نیاز گرمایی حشرات برای پیش بینی نرخ رشد و نمو آنها و همچنین دشمنان طبیعی آنها در شرایط طبیعی به کار می رود. در این پژوهش تاثیر دما روی رشد و نمو مراحل نابالغ کرم ساقه خوار ذرت، sesamia cretica led. در هشت دمای ثابت 15، 18، 5/20، 24، 27، 34و 38 درجه ی سلسیوس بررسی شد. آزمایش ها در شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و رطوبت نسبی 50-60درصد انجام گرفت. برای تغذیه ی مراحل لارو آفت از ساقه های بریده شده ی ذرت استفاده شد. برای توصیف روند رشد و نمو در دما های مختلف، تعیین آستانه پایین و بالای دمای رشد و نمو و دمای بهینه رشد و نمو کرم ساقه خوار ذرت از 6 مدل غیرخطی استفاده شد. همچنین برای تعیین نیاز گرمایی و آستانه پایین دمای رشد و نمو کرم ساقه خوار ذرت از 2 مدل خطی استفاده شد. مدل های مورد استفاده به وسیله شاخص های آماری مثل ضریب تبیینr2، ضریب تبیین اصلاح شدهr2adj، مجموع مربعات باقیمانده rss و معیار حفظ اطلاعات آکائیکه aic و شاخص های زیستی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. از میان مدل های غیرخطی، مدل بریر-2 در مراحل تخم، لارو وکل مراحل نابالغ دارای بهترین قابلیت از نظر معیار های آماری سنجش مدل بود و در مرحله رشدی شفیره، مدل بریر-1 دارای بهترین قابلیت از نظر معیار های سنجش آماری بود. مدل لوگان-6 در مقایسه با سایر مدل های غیرخطی استفاده شده ضعیف ترین مدل برای توصیف رابطه بین دما و نرخ رشد و نمو کرم ساقه خوار ذرت بود. آستانه پایین دما برای مراحل تخم، لارو و کل مراحل نابالغ به وسیله مدل بریر-2 و برای مرحله شفیره به وسیله مدل بریر-1 از 14/9 تا 81/11 درجه سلسیوس برآورد شد. آستانه بالای دمای رشد و نمو به وسیله بریر-2 از 41/34 تا 189/39 درجه سلسیوس برآورد شد. دمای بهینه رشد و نمو تخم به وسیله مدل پلی نومیال در مرحله لارو و کل دوره نابالغ به وسیله مدل بریر-2 و در مرحله شفیره به وسیله مدل بریر-1 برآورد شد. این مقادیر از 00/32 تا 3/34 درجه سلسیوس برآورد شد. از دو مدل خطی برازش شده مدل ایکموتو و تاکائی نیاز گرمایی و آستانه پایین دمای رشد و نمو کرم ساقه خوار ذرت را با دقت بالاتری نسبت به مدل خطی معمولی برآورد نمود. مدل خطی ایکموتو و تاکائی آستانه پایین دمای رشد و نمو مراحل تخم، لارو، شفیره و کل دوره نابالغ را به ترتیب 26/12، 31/12، 73/11 و 16/12 درجه سلسیوس و نیاز گرمایی را به ترتیب 88/80، 75/367، 29/155 و 31/598 روز- درجه سلسیوس برآورد نمود. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در تهیه مدل پیش آگاهی کرم ساقه خوار ذرت در شرایط صحرایی به کار رود.